Nuus oor relevante gebeure, publikasies, en skakels na artikels elders.
2025
- Suléne Pilon het op Woensdag 22 Oktober 2025 die 54ste JBM Hertzoggedenklesing by die kantore van die SA Akademie gelewer. Die lesing het gehandel oor konseptuele metafore in Afrikaans in 1925 teenoor metafore wat aanwesig is in die Afrikaans Amptelik 100-bemarkingsmateriaal in 2025.
- Die doel van die VECTIS-taalspel (“Leen uit Afrikaans”) is om die aandag te vestig op Afrikaans as ’n potensiële bron vir die uitbreiding van die Nederlandse woordeskat. Dit beklemtoon ook Afrikaans as ’n nouverwante taal van Nederlands, asook die bruikbaarheid van Afrikaans as brontaal in ’n Nederlandstalige omgewing. In die eerste rondte is die Taalkommissie se woord “hommeltuig” as die wenwoord aangewys. Die volgende rondte van die spel begin in Maart 2026. Hou die VECTIS-webwerf dop vir meer inligting.
- Die ATKV-Woordwystoekenning is vanjaar toegeken aan die Woordeboek van die Afrikaanse Taal vir die trajek U wat in Oktober 2024 aanlyn verskyn het. Die Woordwystoekenning het ten doel om praktykgerigte naslaanbronne te bekroon vir die bydrae wat daarmee gelewer word tot die ontwikkeling van Afrikaans in die praktyk.
- Die Taalkommissie het op uitnodiging van die SA Akademie ’n referaat gelewer tydens die Algemene Simposium (met die tema “Afrikaans – 100 jaar amptelik: verlede, hede, toekoms”), wat op 11 en 12 September 2025 by STIAS aangebied is. Die titel van die referaat, gelewer deur Monique Rabé in samewerking met Suléne Pilon, is “Die ontwikkeling van die Standaardafrikaanswoordeskat aan die hand van die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls (1917-2017): tendense van die afgelope eeu”. Die volledige aanbieding kan afgelaai word deur op die onderstaande foto te klik.
- Suléne Pilon, TK-voorsitter, het op 30 Julie 2025 die sewende Fritz Ponelis-gedenklesing by STIAS gelewer. ’n Gedenklesing ter nagedagtenis aan die lewe en werk van prof. Ponelis word al sedert 2010 tweejaarliks deur die Universiteit Stellenbosch aangebied. Die titel van Suléne se lesing is “Oor wat is en wat was: ’n gebruiksgebaseerde beskrywing van Afrikaanse sintaktiese konstruksies met wees”.
Ilse Feinauer en Rufus Gouws het ook as redakteurs opgetree van ’n festschrift vir Ponelis, getiteld Fritz Ponelis en die Afrikaanse taalwetenskap, wat in 2023 gepubliseer is. Marius Swart, TK-ondervoorsitter, het saam met Marcelyn Oostendorp ’n bydrae tot hierdie publikasie gelewer met die titel “Afrikaanse gedigte oor Afrikaans as ’n terrein van taalburgerskap”.
- Suléne Pilon, TK-voorsitter, vertel vir Ina Strydom meer oor die hersiening van die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls. Die Taalkommissie is tans besig met ’n deeglike herskryf en herstrukturering van die AWS vir die twaalfde uitgawe, met ’n eenvoudiger struktuur, duideliker woordelysinskrywings en ’n uitgebreide bylae met onder meer transliterasieriglyne. Sy beklemtoon ook die sorg waarmee besluit word oor nuwe taalverskynsels in die standaard, waar ’n balans tussen ontwikkeling en behoud gehandhaaf word, byvoorbeeld deur die 70/30-maatstaf te gebruik om wisselvorme te evalueer.
“Moet ons regtig/regtag/rêrig in 2025 nog steeds redekawel oor wie ‘reg’ is as hulle prraat soos hulle gebek is?” So het Sisca Julius en Marius Swart, namens die Taalkommissie, Sondag gereageer op lesers se kritiek op Rapport se rubriekskrywers wat in verskillende variëteite van die taal skryf. Die aanloop was ’n kommentaar op ’n rubriek deur Chase Rhys, waarin iemand sy taalgebruik as “die verkragting van ons taal” beskryf het. Die Taalkommissie betreur onkundige en kwetsende kommentaar soos dié en stem saam dat dit Afrikaans skade berokken.
- In die eerste episode van Jacaranda 94.2 se podsendingsreeks “100 Jaar van Afrikaans” gesels aanbieder Marlinée Fouché met verskeie kenners oor die oorsprong en ontwikkeling van Afrikaans – vanaf die vroegste geskrifte tot by die vestiging van die standaardvariëteit. Haar gaste sluit in Michael Jonas van die Afrikaanse Taalmmuseum en -monument, Mogamat Alexander, Suléne Pilon van die Taalkommissie, en Gerda Odendaal van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal.
2024
- In LitNet Akademies se SteedsDink-video’s vertel Afrikaanse akademici van die interessante navorsing waarmee hulle besig is. In hierdie video gesels oud-TK-voorsitter prof. Gerhard Van Huyssteen oor die ontstaan van sy navorsingsfokus, insluitende taalkunde, tegnologie en vloektaal.
Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns het op 1 November 2024 ’n nuwe uitvoerende hoof gekry. Ina Strydom het met dr. Annelise de Vries gepraat oor die uitdagings wat met die pos gepaard gaan.
- Die Taalkommissie neem met groot hartseer kennis van die afsterwe van prof. Hans du Plessis op 25 Oktober 2024, ’n voorvegter vir Afrikaans en sy variëteite. Hy het ’n onmisbare rol in die kodifisering van Afrikaanse variëteite soos Griekwa- en Kalahari-Afrikaans gespeel. Hy was ’n lid van die SA Akademie, het van 1986 tot 1991 in die Taalkommissie gedien en het daarna nog gereeld aan die TK waardevolle raad en insig gebied. Sy kennis het nie net die TK verryk nie, maar ook die SAAWK, waar hy sy uitgebreide kennis van taalkunde en Afrikaans op verskeie maniere aangewend het. Met sy diepgaande liefde vir Afrikaans, sy grondige begrip van die taal, het hy as dosent, akademikus en skrywer ’n onuitwisbare bydrae gemaak. Sy nalatenskap as akademikus, mentor en skrywer leef voort in sy navorsing en publikasies. Ons eer hom as ’n bewaker van die rykdom van Afrikaans wat opklink uit vele gemeenskappe.
- Van harte geluk aan prof. W.A.M. (Wannie) Carstens, oud-TK-lid (1991-2003) en voormalige voorsitter van die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns (2011-2014), wat vanjaar die gesogte Jan H. Maraisprys ontvang het.
- Op Woensdag 8 Mei 2024 – presies 99 jaar sedert Afrikaans op 8 Mei 1925 in die destydse politieke bedeling een van Suid-Afrika se twee amptelike tale geword het, naas Engels en in die plek van Nederlands – bied prof. Hein Willemse, emeritus professor van die Universiteit Pretoria, ’n gaslesing oor die herkoms van Afrikaans aan.
- Op Vrydag 19 April maak die Raad van die SA Akademie die ontvangers van die Akademiepryse vir 2024 bekend. Die C.L. Engelbrechtprys vir Taalkunde, wat elke vyfde jaar oorhandig word, word toegeken aan prof. Eleanor Cornelius van die Universiteit Johannesburg, vir Gewone taal: ’n oorsig, in 2020 uitgegee deur African Sun Media.
- Ter viering van Internasionale Moedertaaldag op 21 Februarie gee dr. Willa Boezak, op uitnodiging van die SA Akademie ’n hibriede gaslesing oor die variëteite van Afrikaans.
Lesingreeks skep bewustheid oor Afrikaanse Taalkommissie
- Afrikaans is toenemend onder druk by universiteite, skole, in howe en in die werkplek, maar internasionaal groei die belangstelling in die taal. Die organiseerder van die 4de Internasionale Afrikaansgrammatikawerkwinkel, TK-lid Monique Rabé, vertel vir Ina Strydom van die referate wat gelewer is.
Besoek die kongreswebblad om die afsonderlike artikels in die kongrespublikasie af te laai.
2023
- Akademia het op 16 November ’n seminaar oor die stand van Afrikaans in die Suid-Afrikaanse regswese gehou. Dit sluit ook aan by die Afrikaanse Taalraad (ATR) se groter projek oor die stand van Afrikaans. Die dekaan van Akademia se regsfakulteit, prof. Hermie Coetzee, en ’n dosent in opvoedkunde en TK-lid, dr. Annelise de Vries, vertel vir Ina Strydom meer oor die onderwerpe wat bespreek is, en deel ’n paar aanbevelings.
- “Leer jou kinders om Afrikaans te praat, want solank as wat daar kinders is wie se moedertaal Afrikaans is, gaan daar niks met Afrikaans gebeur nie.” Maroela Media gesels met TK-voorsitter, Suléne Pilon.
- In die winter van 2023 kom ’n groep van nagenoeg 20 kundiges wat op verskeie vlakke en maniere met Afrikaans gemoeid is, by die Buro van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal (WAT) bymekaar. Hierdie byeenkoms loop uit op die stigting van die Projek oor Variasie in Afrikaans (ProVARIA) – ’n inisiatief om die ryke verskeidenheid van Afrikaans na die voorgrond te bring deur ’n platform te skep waar navorsing gedeel, gekoördineer en bewaar kan word. Op 8 Mei 2025, die 100-jaarviering van Afrikaans as ampstaal, is die ProVARIA-portaal amptelik op die Virtuele Instituut vir Afrikaans (VivA) se webtuiste bekendgestel. Ons voorsien dat dit ’n versamelplek sal word vir vorige, huidige en toekomstige navorsing oor die wonderlike rykheid van die Afrikaanse taal.
- Die eerste boek oor toegepaste taalkunde in Afrikaans dek onderwerpe wat wissel van lees- en leeronderrig, taalbeplanning en taalpolitiek tot psigolinguistiek, sosiolinguistiek en onomastiek, of naamkunde. Hier onder vertel die redakteurs, proff. Tobie van Dyk en Wannie Carstens, en die projekbestuurder, DJ Cloete, vir Ina Strydom van die boek en die projek.
- Uiteenlopende teoretiese en metodologiese perspektiewe bring nuwe insigte in die studie van die grammatika van Afrikaans. Die Afrikaans Grammar Workshop of Afrikaansgrammatikawerkwinkel (AGW), ’n inisiatief van die Nederlandse Meertens Instituut, die Universiteit van Michigan in die VSA en die Virtuele Instituut vir Afrikaans (VivA), is ’n tweejaarlikse byeenkoms vir taalkundiges oral in die wêreld wat oor Afrikaans navorsing doen. Die vierde AGW word vanjaar op 27 en 28 November deur die Noordwes-Universiteit as ’n hibriede konferensie in Suid-Afrika aangebied. Teken solank die datum aan!
Klik hier onder om die oproep om referate af te laai, of besoek die kongreswebblad vir meer inligting.
- Standaardtaal in die onderwys
In Maart 2020 reeds het die Algemene Sekretariaat van die Nederlandse Taalunie ’n adviesstuk uitgereik oor die gebruik van die standaardvariëteit van Nederlands in die onderwys. Die advieskomitee het bestaan uit Vlaamse en Nederlandse taalkundiges. In die aanlyn tydskrif vir taal- en letterkunde Neerlandistiek gee Kris van den Branden op 19 Februarie ’n oorsig van dié riglyne. Is daar raakpunte hier tussen Nederlands en Afrikaans?
- Afrikaans in die klaskamer
Ria Olivier van die Afrikaanse Taalraad vertel van die moeilike situasie waarin baie Afrikaansonderwysers hulle bevind. Die kurrikulum bepaal dat leerders voorberei moet word om in die gestandaardiseerde variëteit van Afrikaans te funksioneer, terwyl baie leerders se huistaal een van die ander variëteite, soos Kaapse Afrikaans of Namakwalandse Afrikaans, is. Hoe gemaak in gebiede waar die algemene spreektaal van die gestandaardiseerde vorm van Afrikaans verskil? Lees in LitNet se SA Skoleseminaar Naomi Meyer se vrae en Ria se antwoorde van 15 Februarie. Daar is ook ’n skakel na ’n podsending van die RSG-program Taaldinge oor dieselfde onderwerp, wat op 29 Januarie uitgesaai is.
2022
- Op 4 November vind die bekendstelling plaas van die Algemene demografie van Afrikaans (2022). Dié verslag, saamgestel deur die Afrikaanse Taalraad en die Solidariteit Navorsingsinstituut, bied ’n volledige oorsig van die Afrikaanse taallandskap. Belangrike demografiese neigings (tot 2041) word voorspel en ’n aantal strategiese punte uitgelig. Klik hier onder om die volledige publikasie af te laai.
- Is Standaardafrikaans steeds die beste term vir wanneer ons na die algemene variëteit van Afrikaans verwys? Hoe moet ons die gesprek oor dié variëteit, in samehang met Afrikaans se ander (streeks)variëteite, benader? Daaroor praat dr. Gerda Odendaal, ’n mederedakteur van die WAT, op 29 Augustus in Flambojante Afrikaans, ’n reeks gesprekke van die Suid-Afrikaanse Onderwysersunie, die Afrikaanse Onderwys Netwerk en die Afrikaanse Taalraad. Klik hier om haar aanbieding af te laai:
- Wat is die aard van die gestandaardiseerde vorm van Afrikaans? Hoe pas dit tussen al Afrikaans se ander variëteite in? Hoe gaan die Taalkommissie te werk om algemene Afrikaans te beskryf? Die voorsitter van die TK, Suléne Pilon, praat hieroor met Ina Strydom.
- Onder leiding van die Afrikaanse Taalraad (ATR) is beplanning onderweg vir ’n vraelys en studie oor die stand van Afrikaans. Dr. Conrad Steenkamp, uitvoerende hoof van die ATR; prof. Anne-Marie Beukes, hoof- uitvoerende beampte van die SAAWK; en die taalkundige prof. Wannie Carstens verduidelik aan Ina Strydom wat beoog word.
- In die RSG-program Taaldinge vertel prof. Rufus Gouws van die Universiteit Stellenbosch waarom Afrikaans as akademiese taal behoue moet bly en hoekom woordeboeke belangrik is. Die gesprek word gelei deur Ina Strydom.
“Moenie net die pap in die vlak potte van gemoedelike Afrikaans laat prut nie.
“Afrikaans mag nie ’n linguistiese bonsai word nie; dit moet ’n gevestigde wetenskapstaal bly.”
Rufus H. Gouws
- “Standaardafrikaans word orals uitgedaag en loop nou hinkepink.” So sê prof. Elvis Saal van Unisa in ’n Jakes Gerwel-gesprek, Vele tongvalle, een taal, op 30 April 2022 by die Suidoosterfees in Kaapstad. Die ander deelnemers aan hierdie gesprek was Jeremy Vearey en Anzil Kulsen; die gesprekleier dr. Gerda Odendaal van die WAT. Lees ook oud-TK-voorsitter Tom McLachen se reaksie op wat daar gesê is.
- Afrikaans oral waar jy kyk in die digitale wêreld – Benito Trollip, navorser by die Suid-Afrikaanse Sentrum vir Digitale Taalhulpbronne (SADiLaR), April 2022
- Vreemde name in Afrikaans – prof. Ernst Kotzé: Vrye Weekblad, 25 Maart 2022
- Afrikaans slag lankal die heilige koeie – Suléne Pilon (TK-voorsitter): Vrye Weekblad, 23 Maart 2022
- Oor tale en name – Tom McLachlan (oud-TK-voorsitter); ’n gewysigde en verkorte weergawe verskyn op 19 Maart 2022 op Netwerk24.
2021
- Afrikaans en sy variëteite – Kabous Meiring in gesprek met Lyntjie Jaars, dr. Hendrik Theys en prof. Gerhard van Huyssteen in die KykNet-program Prontuit, 24 Mei 2021
2018
Standaardafrikaans en omgangsvariëteite van Afrikaans – Prof. Frank Hendricks (oud-TK-lid), ATKV-taalerfenissimposium.