12,747
Die Taalkommissie
Die Taalkommissie (TK) van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns
Baie geluk aan Annelise De Vries met hierdie nuwe opwindende reis in haar professionele loopbaan! Ons sien uit na die betekenisvolle bydrae wat jy in hierdie nuwe rol gaan lewer. Mag jou toewyding en kundigheid die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns se werk na nuwe hoogtes voer.
Taaldinge 27 Oktober 2024 - Taaldinge
Die Woordeboek van die Afrikaanse Taal moet teen 2028 voltooi wees. Die gedeelte oor die letter U, is pas afgehandel en aanlyn bekend gestel. Die eindredakteur van die WAT, Gerhard van Wyk, vertel vir...
Die Taalkommissie neem met groot hartseer kennis van die afsterwe van prof. Hans du Plessis, ’n groot voorvegter vir die Afrikaanse taal en sy variëteite. Hy het ’n onmisbare rol gespeel in die kodifisering van Afrikaanse variëteite soos Griekwa- en Kalahari-Afrikaans, en sy navorsing het nuwe erkenning aan hierdie minder nagevorsde variëteite gegee. Prof. Hans was ’n lid van die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns en het ook in die Taalkommissie gedien tussen 1986 en 1991. Hy het daarna nog gereeld waardevolle raad en insig aan die kommissie verskaf. Sy kennis het nie net die kommissie verryk nie, maar ook die SAAWK, waar hy sy uitgebreide kennis van taalkunde en Afrikaans op verskeie maniere aangewend het. Met ’n diepgaande liefde vir Afrikaans en ’n grondige begrip van die taal, het hy as dosent, akademikus en skrywer ’n onuitwisbare bydrae gemaak. Sy nalatenskap as akademikus, mentor en skrywer leef voort in sy navorsing en publikasies wat diep spore in die Afrikaanse kultuurerfenis getrap het. Ons eer hom as ’n bewaker van die taal se rykdom en ’n stem vir gemeenskappe wie se Afrikaans anders klink, maar net so eg is.(Die foto hier onder is geleen by NB Uitgewers.)
Hoeveel woorde is daar in Afrikaans?Hoeveel van Afrikaans se woorde, van die reeds meer 230 000 hooftrefwoorde en hul verskillende vorme wat in die Woordeboek van die Afrikaanse Taal opgeteken is, word werklik gebruik?Wat is die gemiddelde woordeskat van ’n volwasse taalgebruiker? As ek ’n moeder- of huistaalspreker van Afrikaans is: Hoeveel Afrikaanse woorde behoort ek gemiddeld te ken?Hoe word woordeskat gebou, uitgebrei? Wat laat Afrikaans se woordeskat krimp?Dit was die onderwerp vanoggend op Taaldinge. Vir RSG aangebied deur Ina Strydom. Jana is haar gas.
Taaldinge 20 Oktober 2024 - Taaldinge
Jana Luther van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal praat oor Afrikaans se woordeskat; die woordeskat van ‘n gemiddelde huistaalspreker van Afrikaans, en hoe ‘n mens se woordeskat uitgebrei en ...
Hartlik geluk aan die Woordeboek van die Afrikaanse Taal, waar die 18de deel (die letter U) van die WAT vandeesweek verskyn het. Oor U tot Uzzi skryf Jana Luther:Ululeer. U is uit!Gedink die WAT-redakteurs sit soos uile op kluite?Van uitstel kom afstel, maar sit ’n span uithalers op u se spoor en binne ’n jaar word uit duisende bronne 2 145 lemmas uitgediep. Altesaam 6 751 betekenisse uitgedop en uitgefigure. Met net soveel uiteensettings. Elk aangevul deur uitsoeksitate, voorbeelde van werklike taalgebruik.Volgens die leksikografiese liniaal vir Afrikaans beslaan woorde wat met die letter u begin, omtrent 2 persent van Afrikaans se totale woordeskat.Van, wel, U (beide as letter en as simbool vir uraan), verby samestellings met uit-: uitbasuin, uitbeier, uitsien, uitswoeg, uittonnel, uittrompetter ... En nogmaals uit-: uitkykpunt, uitskoponderrok, uitlaatklep, uittelrympie ... (Aan hoeveel uit-woorde kan jy dink?)My gunsteling, dalk, uitkykantie. Vir daardie vrou wat vir jong mense in haar gemeenskap die rol van mentor, selfs ouer vervul; wat vrywillig toesien dat kinders, nie net haar eie nie, maar alle kinders in haar onmiddellike omgewing, beskerm en versorg word.Van u (vir u wat hier lees) tot by Uz(z)i – na Uziel Gal, die Israeliese weermagoffisier wat ná die Palestynse Oorlog van 1948 dié masjiengeweer ontwerp het – kan u nou, saam met A tot T, in u sak, in u hand, op u foon, die grootste deel van Afrikaans se woordeskat saamdra.Plus nog 252 ekstra uitdrukkings. Van die uiwe op die druiwe (gesê deur iemand wat van een onderwerp na ’n ander oorstap); ’n ui (ook eif of yf) tap (’n grap maak of ’n grap vertel wat ander laat huil van die lag); in uitroeptekens praat (hard of uitdrukkingsvol) ...Elke artikel met sorg uitgebeitel – nie uitgegorrel nie. Daarvan het die nasieners, en die WAT se uitgelese eindredakteur, Gerhard van Wyk, en senior mederedakteur, Alet Cloete, seker gemaak. Op Maandag 14 Oktober, betyds vir Woordeboekdag op 16 Oktober, is van Afrikaans se groot, omvattende woordeboek, waaraan al sedert 1926 gewerk word, dié 18de deel uitgebring.Dankie aan elke donateur, beskermer en woordborg wat dit moontlik gemaak het.Was hier plek, was daar tyd, sou ek uitentreure – tot vervelens – oor uilbaarde (van een oor onder die ken deur tot by die ander oor), uilskuikens, uintjies, ulkusse, ultramarathons, ultravioletlampe, umzimbete, uniforms, unsiaalletters, uurwysers, uvulas (vir ululeer), en meer, kon uitwei. In die loop van ’n letter kom mens allerhande dinge te wete.Nou nooi ek u om self dié nuutste uitbreiding van die WAT te kom uittjekkereer. By woordeboek.co.za, waar Afrikaans in sy volle uitdrukkingskrag uitsambreel, speel die ukulele, staan die tafel met ultramaryn doek, usambaraviooltjies, uiesop en uiebrood gedek.Uitgeput (maar lank nie uitgezonk nie!) vier ons dié week uitbundig.Volgende week V ons verder.Uh-huh.Die uitsig op Z raak al hoe beter.---’n Verkorte weergawe hiervan het op Vrydag 18 Oktober in Beeld, Die Burger en op Netwerk24 in die rubriek Woordewisseling verskyn.